Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) choroby psychiczne to najpoważniejszy problem cywilizacyjny – zaraz po schorzeniach układu krążenia i nowotworów. Szacuje się, że aż 38% Europejczyków potrzebuje pomocy psychologicznej. Jakie zaburzenia pojawiają się w dzisiejszym społeczeństwie najczęściej? Po czym poznać, że pomoc psychologa, psychiatry lub psychoterapeuty jest potrzebna?
Choroby i zaburzenia psychiczne XXI wieku
Ilość bodźców otaczających nas w dzisiejszych czasach jest ogromna. Szybki tryb życia i duża ilość stresu zdecydowanie nie sprzyjają dbaniu o zdrowie psychiczne. Wśród najczęstszych powodów uniemożliwiających normalne funkcjonowanie i prowadzących do pewnej niepełnosprawności wyróżnia się depresję – zaraz obok demencji, alkoholizmu i udaru mózgu. Choroby psychiczne dotykają osoby w każdym wieku – również dzieci i młodzież. Jakie są najczęściej występujące zaburzenia, z którymi pacjenci zgłaszają się do gabinetów psychologów i psychiatrów?
- Depresja – podstawowe objawy to utrata radości z życia, anhedonia (brak odczuwania przyjemności), lęk, zaburzenia koncentracji, problemy ze snem, spadek libido, drażliwość i płaczliwość. Jeśli symptomy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, powinny stanowić sygnał alarmujący. Depresję można skutecznie leczyć i nie można jej lekceważyć. Nie bez przyczyny mówi się, że jest ona chorobą śmiertelną.
- Zaburzenia lękowe – występują pod różnymi postaciami. Często towarzyszą depresji. Z reguły przybierają formę zespołu lęku uogólnionego lub napadów paniki. Są niezwykle uciążliwe dla chorego i często praktycznie uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.
- ChAD – choroba afektywna dwubiegunowa obejmuje szerokie spektrum zaburzeń nastroju. Osoby, które się z nią zmagają, doświadczają stanów depresyjnych, manii lub hipomanii oraz okresów remisji.
- Zaburzenia snu – destrukcyjnie wpływają zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Najczęściej przybierają formę bezsenności. Są powszechne m.in. ze względu na nieustanny nadmiar obowiązków i docierający do mózgu ogrom różnych bodźców. W ich leczeniu kluczowa jest nie tylko terapia, ale również zadbanie o higienę sypialnianą. Zarówno poprzez wypracowanie odpowiednich nawyków, jak i wyposażenie sypialni w dobry, wygodny materac – np. od abcsnu.pl.
- Zaburzenia odżywiania – wśród nich należy wyróżnić w szczególności anoreksję, bulimię i zespół kompulsywnego jedzenia. Są ściśle związane z zaburzonym obrazem swojego ciała, przygnębieniem i wycofaniem z życia społecznego.
Dzieci i zaburzenia psychiczne
Warto pamiętać o tym, że pomocy psychologicznej potrzebują nie tylko dorośli, ale również dzieci i młodzież. Częstotliwość występowania zaburzeń psychicznych u najmłodszych znacznie zwiększyła się podczas pandemii COVID-19. Długi okres utraty kontaktu z rówieśnikami, uzależnienie cyfrowe i dotkliwy stres zwiększyły częstotliwość zachorowań na depresję i zaburzenia lękowe. O tyle, o ile dostęp do psychologów i psychoterapeutów specjalizujących się w pracy z młodymi pacjentami jest nie najgorszy, o tyle polska psychiatria dziecięca mocno kuleje.
Jednym z głównych założeń rządu jest dofinansowanie psychiatrii. Obecnie rodzice szukający pomocy dla swoich pociech z reguły nie znajdą jej w mniejszych miastach. W dużych miejscowościach, takich jak Lublin, często muszą długo czekać na dostępność terminów. Mimo tych trudności nie należy czekać z zapewnieniem dzieciom profesjonalnej pomocy po zaobserwowaniu jakichkolwiek niepokojących objawów w zakresie zdrowia psychicznego.
Psycholog, psychiatra, psychoterapeuta – czym się zajmują?
Psycholog jest specjalistą, który zajmuje się przede wszystkim wystawianiem różnego rodzaju opinii, diagnozowaniem, badaniem psychologicznym i kierowaniem na odpowiednie leczenie. W zakresie jego kompetencji nie leży terapia, ani zlecanie leczenia farmakologicznego. Z jakimi problemami warto się zgłosić do psychologa? Między innymi: szukając specjalisty, który wyda orzeczenie lub zaświadczenie na temat stanu zdrowia psychicznego. Warto też udać się do niego, aby uzyskać diagnozę i skierowanie na odpowiednie leczenie.
Psychoterapeuta zajmuje się leczeniem zaburzeń psychicznych. Pomaga pacjentowi dotrzeć do źródeł problemów, a także uczy nowych, konstruktywnych schematów myślenia oraz radzenia sobie z pojawiającymi się trudnościami. Istnieją różne nurty psychoterapii, wśród których warto się zorientować przed dokonaniem wyboru konkretnego psychoterapeuty.
Psychoterapia często daje najlepsze efekty wówczas, gdy jest połączona z leczeniem psychiatrycznym. Lekarz psychiatra przeprowadza szczegółowy wywiad, a często również zleca badania fizykalne, obrazowe i laboratoryjne. Do tego specjalisty powinni zgłaszać się w szczególności pacjenci, którzy zmagają się z dużym nasileniem objawów, które uniemożliwiają im codzienne funkcjonowanie.
Kiedy skorzystać z pomocy psychologicznej?
W jakich sytuacjach warto skorzystać z pomocy psychologicznej?
- gdy niepokojące objawy mogą sugerować występowanie choroby psychicznej;
- w sytuacji braku adekwatnego wsparcia od bliskich w obliczu trudnych wydarzeń;
- w celu walki z niską samooceną;
- w przypadku odczuwania objawów somatycznych będących m.in. reakcją na stres;
- na konsultację warto umówić się w kryzysie i wówczas gdy w życiu zachodzą drastyczne zmiany
- terapia to również możliwość na poprawę jakości swojego życia wówczas, gdy nie istnieją konkretne problemy. Dobrym przykładem jest, chociażby nauka lepszego radzenia sobie w relacjach interpersonalnych.
Opieka psychologiczna w dzisiejszych czasach jest na wysokim poziomie i oferuje pacjentom wiele skutecznych rozwiązań. Warto z nich korzystać, aby móc w pełni cieszyć się swoim życiem.
Przeczytaj też: Czym charakteryzują się poszczególne rodzaje łóżek?